Her yeni Raspberry Pi ürünü piyasaya çıktığında, birçok kişinin aklına gelen sorulardan birisi de “Acaba soğutucu da almalı mıyım?” veya “Fan kullanmalı mıyım?” dır. Bu yazımızda bu konuyu değerlendireceğiz.
Soğutma Yöntemleri
Soğutma kısmında en yaygın iki yöntem, Pasif Soğutma ve Aktif Soğutmadır.
Pasif soğutma olarak bahsedilen yöntemde alüminyum veya bakır soğutucular kullanılarak istediğimiz chip veya entegrenin sıcaklığını düşürülür.
Şekil 1 – Pasif soğutma yöntemi bir seramik soğutucu ve bir alüminyum soğutucu ile gösterilmiştir.
Aktif soğutma da ise pasif soğutma yöntemine ek olarak bir fan yerleştirilerek soğutma işlemini daha verimli bir şekilde gerçekleştirmektedir.
Şekil 2 – Aktif soğutma yöntemi iki adet fan ile gösterilmiştir.
Yapılan Deneyler
Yapılan bazı deneyler sonucunda Raspberry Pi 4 aşırı yük altında uzun süreli olarak çalıştırıldığında kart yüzeyinde ve özellikle CPU bölgesinde aşırı ısınmalar meydana geliyor.
Şekil 3 – Raspberry Pi 4’ün aşırı yük altında termal görüntüsü
Elde edilen termal görüntü sonucunda, aşırı yük altında Raspberry Pi 4’ü kasa içinde yerleştirmeden laboratuvar ortamında açık alanda 4 farklı deneye tabi tutulmuştur. Deneyler aşağıdaki gibidir:
- Soğutma yok (mavi)
- Sadece pasif soğutma (yeşil)
- Sürekli olarak aktif soğutma (sarı)
- Gözetimli olarak aktif soğutma [belirlenen sıcaklıklara ulaştığında soğutma yapan] (kırmızı)
Şekil 4 – Raspberry Pi 4 işlemci sıcaklığı(°C) zamana(saniye) bağlı olarak gösterilmiştir.
Sonuç olarak değerlendirmek gerekirse, sürekli aşırı yükler Raspberry Pi 4’ü termal boğmaya sürükleyecektir. Termal boğma ise işlem sürelerini uzatacaktır. Pasif soğutma yöntemi ile toplam işlem süresini %20 olarak azaltabiliriz. Aktif soğutma yöntemi ile ise toplam işlem süresini %30 olarak azaltabiliriz.
Ancak pasif soğutma yöntemi 200 saniyeden fazla işlem süresi olan aşırı yükler için yetersiz kalacaktır ve aktif soğutma gerekli olacaktır.
Son olarak Raspberry Pi 4’ümüzü eğer kutu içerisinde kullanmak istersek, soğutma yöntemlerinden birini gerçekleştirmemiz gerekiyor gibi gözüküyor.
4gb pi4 modelini basit işler için kullanıyorum. 2’li fan almıştım ama az biraz ses yapıyor. fanla sıcaklık 40~43 gibi değerlere çıkıyordu. fansız 50~55 derece. o yüzden benim için fana gerek olmadığını düşünüyorum. belki pasif soğutma eklerim.